اصفهان امروز: نابــاروری موضوعی که تا همین چند ســال پیش یکی از علل طلاق های ثبت شــده به حساب می آمد. در حال حاضر به گفته کارشناســان حوزه ناباروری با توجه به توســعه علم و روش های باروری بیماری های این حوزه قابل درمان است. دکتر پیمان صالحی، متخصص جراحــی کلیه و مجــاری ادراری و دارای مدرک ناباروری پژوهشگاه رویان تهران و مرکز ناباروری یزد در مورد عوامل ایجاد کننــده ناباروری در هر یک از زوجین گفت: ناباروری به ناتوانی زوجین برای باروری پس از یک ســال نزدیکی بدون پیشــگیری گفته میشــود و این در حالی است که احتمال بــارداری در یک زوج نرمــال 20 تا 25 درصد در ماه و 75 درصد در 6 ماه و 90 درصد در یک ســال است.
دکتر صالحی در مورد علائمی که میتواند هشداری برای ناباروری فرد باشد عنوان کرد: بیش از 80 تا 90 درصد افراد در حــال حاضر با روش های کمک باروری قادر به بچه دار شدن خواهند بود در برخی بیماری ها چه در خانمها، چه در آقایان ممکن است علائمی در ظاهر فرد یا هنگام معاینه بالینی وجود نداشته باشد اما از سوی دیگر در برخی مواقع در معاینات بالینی شــاهد علائم هشــداردهنده که مطرح کننده مشکل هورمونی یا ژنتیکی یا جنسی در افراد باشد هستیم مانند ظاهر نشدن صفات ثانویه جنسی .
او در ادامه با بیان اینکه طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت متوسط شــیوع ناباروری در کل دنیا حدود 12 تا 15 درصد اســت که این آمار در کشــورهای پیشــرفته حدود 7 درصد و در برخی کشــورهای آفریقایی 30 درصد گزارش شده اظهار کرد: در ایران آمارهای مختلفی از مطالعات و مراکز گوناگون گزارش شده که متوسط شیوع آن در ایران حدود 15 تا 20 درصد اســت؛ یعنی با این شــیوع افراد، ناباروری را تجربه میکنند؛ اما با روش های گوناگون کمک باروری شامل دارو و روش های جراحی یا کمک باروری آزمایشگاهی پس از درمان این شیوع تا حدود پنج درصد کاهش خواهد یافت؛ یعنی بیشتر آنها به مرور زمان با کمک درمان بارور میشوند.
این متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری در مورد میزان ناباروری به تفکیک جنسیت گفت: از مجموع موارد ناباروری 20 درصــد علت ناباروری فقط مربوط به مرد اســت و در 30 تــا 40 درصد موارد علت ناباروری مربوط به هر دو نفر است؛ یعنی آقایان حداقل در 50 درصد موارد ناباروری دخیل هستند. او در مورد روش های درمان نازایی توضیح داد: در موارد ســاده با تجویز دارو مشکل، قابل درمان است گاهی برای خانم ها شاید نیاز به عکس رنگی رحم یا لاپاروسکوپی و ... باشــد. همچنین در آقایان ممکن است جراحی هایی مانند نمونه برداری از بیضه ها یا جراحی واریکوســل یا باز کردن لوله ها (پس از عمل وازکتومی) انجام شــود. اگر با این اقدامات شرایط برای بارداری فراهم نشد از روش های کمک باروری آزمایشگاهی مانند آی-یو-آی، آی-وی-اف یا میکرواینجکشن استفاده خواهد شد. دکتر صالحی در ادامه به عوامل محیطی و شغلی دخیل در ناباروری اشاره کرد و افزود: در مشاغلی که با گرما، دود و مواد شیمیایی سروکار دارند خطر ناباروری و حتی سقط جنین وجود دارد. کشیدن سیگار، مصرف تریاک، الکل، کوکایین، ماری جوآنا و سایر مواد مخدر نیز اثرات نامطلوبی بر کیفیت اسپرم ها می گذارند. همچنین حشره کش ها و سموم مورد استفاده در کشاورزی ممکن اســت بر بیضه ها و تخمدان ها اثرات منفی داشته باشــند.
در برخی مطالعات، مطرح شده که سونا و وان آب گرم در دراز مدت میتواند موجب کاهش حرکت اســپرم ها شــود. آلودگی هوا، استرس های شغلی، برخی غذاها مانند فست فودها، بالا رفتن سن ازدواج، مواجه با امواج موبایل و ... نیز میتوانند اثرات منفی در این زمینه داشته باشند. او تأکید کرد: آلودگی هوا یکی از فاکتورهایی است که علاوه بر تهدید سلامت قلبی عروقی و سرطان زایی، خطر اختلال در باروری را نیز به دنبال خواهد داشت. با توجه به اینکه این آلودگی ممکن است توسط خودروها یا کارخانه ها ایجاد شود. لازم به ذکر است احتمال مواجهه در افرادی که در ترافیک و خیابان یا مناطق صنعتی کار میکنند بیشتر است. مطالعات گوناگونی نیز در این زمینه انجام شــده است. دکتر صالحی با بیان اینکه مصــرف قرص های ضدبارداری یا روش های دیگر جلوگیری از بارداری امکان نازایی را افزایش می دهند تصریح کــرد: در مورد قرص ها، آمپول هــای هورمونی و کاشــتنی ها که البته برخی از انواع آنها کنار گذاشته شده اند باید گفت که پس از قطع کردن آنها ممکن است تا چندین دوره سیکل های عادت ماهیانه خانم ها دچار اختلال شود اما پس از مدتی به روال طبیعی بازخواهد گشت.
از سوی دیگر در مورد روش هایی مانند بستن لوله ها در خانم ها و آقایان امکان بازگشــت باروری به فاکتورهای گوناگونی بستگی دارد و بایــد با عمل جراحی این کار انجام شــود. به عنوان نمونه در آقایانی که وازکتومی انجام داده اند هر چه ســن فرد پایین تر باشد و مدت زمان کمتری از عمل گذشته باشد شــانس موفقیت عمل افزایش می یابد. ضمن اینکه این عمل باید با روش میکروسکوپیک انجام شود؛ که در حال حاضر میزان بازگشت وازکتومی با روش میکروسکوپیک و ظاهر شدن اسپرم در آزمایش پس از عمل در مراکز ما حدود 90 درصد است.
این متخصص ناباروری ادامه داد:با توجه به اینکه به تعویق انداختن بارداری موجب بالا رفتن ســن زوجین و به ویژه در خانم هاست این کار سبب کاهش توانایی بارداری میشــود. به طورکلی انجام اقدامات رادیولوژیک جزئی از فرایند تشخیصی برای کلیه بیماری ها است. لازم به یادآوری اســت روش هایی مانند سونوگرافی و ام آر آی بدون اشعه و روش هایی مانند رادیوگرافی با اشعه ایکس و سیتی اسکن دارای تشعشعات هستند. برای تصمیم گیری جهت انجام یک روش تصویربرداری باید فواید و معایب و هزینه های آن در کنار هم مقایسه شود و اگر دیده شد انجام آن در ســیر درمان تأثیر مثبت دارد باید انجام شود. طبیعی است اشــعه روشهای رادیوگرافیک در محدوده مجاز، با نظارت پزشک و با قرار دادن محافظ های سربی برای نقاط حساس بدن قابل انجام است در غیر این صورت میتوانند زیان بار باشند.